Үндэсний хөгжлийн газар

Ерөнхий мэдээлэл

Далайн түвшнээс дээш 1200-1800 м өргөгдсөн. Эрдэнэбулган сум нь ерөнхийдөө уулархаг, тэр дундаа ой тайга ихэнхи хэсгийг бүрдүүлэх бөгөөд нутгийн тал орчим нь харьцангуй нам дор тал хээр нутаг юм. Тус сумын нутгийн голын хөндий, нам хотгорын бэлчээрт, улалжит, улалж-улаан толгойт, улалж-алаг өвст, улалж-шарилж-алаг өвст, алаг өвс улалжит, мод сөөгт төгөл, бургас улиас зонхилон ургана. 

Нийт газар нутгийн хэмжээ 469438 га.

Мал сүрэг

Мал сүргийн бүтэц  Сумын хэмжээнд 55535 толгой малтайгаас 3718 адуу, 12995 үхэр, 18934 хонь, 19888 ямаа байна.391 малчин өрх, 111 мал бүхий өрх байгаа нь сумын нийт өрхийн 65.6 хувийг эзэлж байна. 

Зам тээвэр

Аймаг, сум, багууд хоорондоо шороон замаар холбогддог.

Ус хангамж

Сумын төвд цэвэр усны эх үүсвэрийн 4 гүний худгаас усыг шууд насосоор татан авч суманд үйл ажиллагаа явуулж буй төрийн байгууллага, аж ахуйн нэгж, айл өрхүүдэд ундны усаа авч хэрэглэж байна.

Хүн ам өрхийн тоо

Нийгмийн үйлчилгээний барилга байгууламж

Сургууль

Ерөнхий боловсролын 12 жилийн сургуульДуурга багийн нутагт байршилтай320 хүүхдийн хүчин чадалтай, одоогоор 475 хүүхэд суралцаж байна67 багш, ажиллагчидтай.2012 онд ашиглалтанд орсон тоосгон хийцтэй, чанар сайтай шинэ барилгатай

Эрүүл мэнд

Суманд 15 ортой 1 эмнэлэг, эмийн сан үйл ажиллагаа явуулж, 1 их эмч, 14 эмнэлгийн тусгай мэргэжилтэн ажиллаж байна.2012 онд нийт 301 хүүхэд мэндэлж, 0-1 насны хүүхдийн эндэгдэл, эхийн эндэгдэл гараагүй байна. Нийт өвчлөлийг авч үзвэл халдварт бус өвчлөл 210, осол гэмтэл 8, халдварт өвчлөлийн 12 тохиолдол гарсан байна.

Соёлын төв

Соёлын төвДуурга багийн нутагт байршилтай120 хүний суудалтай7 ажиллагчидтай2001 онд ашиглалтанд орсон, блокон хийцтэй.Соёлын төвийн барилга нь 2001 онд ашиглалтанд орсон 120 хүний суудалтай. Тус суманд 24 жижиг дэлгүүр, зоогийн газар 2 , үсчин гоо сайхны 1, гутал засварын 2, оёдлын 3, нийтийн халуун усны 1 цэг үйл ажиллагаа эрхэлж байна.

Хот байгуулалт газрын харилцаа

Тус сумын нутаг дэвсгэрийн нь 316.5 га талбайг хот тосгон бусад суурины газар эзэлдэг. Үүнээс барилга байгууламжын дэвсгэр газар 20,14 га, амралт аялал жуулчлалын газар 13.25 га, эзэмшлийн бус амралт зугаалга, цэцэрлэгт хүрээлэнгийн газар 0.25 га, гудамж талбайн замын газар 18.6 га, оршуулгын газар 2 га, хог хаягдлын газар 2.4 га, гэр хорооллын газар 69.2 га газрыг тус тус эзэлж байна. Гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар 11.2 га газрыг иргэдэд өмчлүүлээд байна. 

Цагдаагийн тасаг

Цагдаагийн кабон2012 онд ашиглалтанд орсонХэсгийн төлөөлөгч, хэсгийн цагдаа, олон нийтийн байцаагч гэсэн 3 хүний бүрэлдэхүүнтэй үйл ажиллагаа явагддаг.

Сумын онцлог

Үе дамжин тахин түшиж ирсэн Даян дээрхи шүтээнАтрын анхны шан татсан өлгий нутагӨвөг дээдсээс уламжлагдсан Дани нөхдийн найрсаг харилцааХалх голын байлдааны үед хороо командлан эх орныхоо тусгаар тогтнолын төлөө тулалдаж явсан Раднаагийн БадарчХөвсгөл далай ээж Үүрийн сарьдагаас эх авсан цэнгэг уст Эг-Үүрийн голХалх даяар хүч чадлаа гайхуулж явсан харуулын хар дээлт Мөнхжаргал арсланСум болгонд заяагаагүй далийн ягаан цэцэгТул загасны нөөцУрлаг, соёл, спорт хөдөлмөрийн анхдагч алдартнуудБайгалийн үзэсгэлэнт тогтоц бүхий баялаг нутаг эдгээр нь тус сумын бахархал онцлог юм.  Тус сумаас төрсөн хөдөлмөрийн баатар 6, Төр олон нийтийн зүтгэлтэн 4, Улсын аварга 5, Гавъяат цолтон 4, Эрдэмтэд 9, Цэргийн зүтгэлтэн 6, Спортын мастер 5 байна. 

Сумын индекс

Өндөр уулын бүсэд багтдаг учир эх газрын эрс тэс, хатуу ширүүн уур амьсгалтай..1 дүгээр сарын дундаж температур -28 С7 дугаар сарын дундаж температур +18 Сжилийн дундаж салхины хурд 2.1 м/сжилийн хур тундасны нийлбэр 302.7 мм 

Орон нутгийн төсөв Сумын төсвийн орлого 2012 оны жилийн эцсийн тайлангаар 275319.0 сая төгрөг ба үүний 20.7%-ийг сум өөрийн орон нутгийн орлогоор, үлдэх 79.3 %-ийг аймгийн төсвөөс авсан санхүүгийн дэмжлэгээр бүрдүүлсэн байна. 2012 оны сумын төсвийн зарлага нийтдээ 284419.2 сая төгрөг ба үүний 67.6%-ийг цалингийн зардал, 7.3%-ийг Нийгмийн даатгалын шимтгэлийн зардал зардал, 24.5%-ийг бараа үйлчилгээний бусад зардал, үлдсэн 0.6%-ийг бусад зардал эзэлж байна.

Газар тариалан

Сумын хэмжээгээр 2012 онд 2256,0 га-д үр тариа, 18,0 га талбайд төмс, хүнсний ногоо, 35,0 га талбайд тэжээлийн ургамал тариалж, 1355,2 тонн үр тариа, 74,1 тонн төмс, 23,1 тонн хүнсний ногоо, 31,0 тонн тэжээлийн ургамал хураан авсан байна.

Цахилгаан хангамж

Сум нь Төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон 15 кв-ын дэд станцтай.

Дулаан хангамж

Сумын төвд нам даралтын 6 зуухаар Засаг даргын Тамгын газар, Соёлын төв, Эрүүл мэндийн төв, Ерөнхий боловсролын 12 жилийн сургуулиудыг халааж байна.

Шилжилт хөдөлгөөн

Боловсрол

Ерөнхий боловсролын 12 жилийн сургуулийн 20 бүлэгт 475 хүүхэд өдрөөр суралцаж, албан бус боловсролын дүйцсэн хөтөлбөрөөр бага, суурь, бүрэн дунд боловсрол нөхөн олгох сургалтанд 21 иргэн суралцаж байна. Бага ангийн хамран сургалт 98,6 хувь, суурь боловсролын хамран сургалт 97,3 хувьд хүрсэн. Ерөнхий боловсролын сургуульд мэргэжилтэй багшийн хангалт 100 хувьтай байгаа бөгөөд мэргэжил дээшлүүлэх хөрвөх сургалтанд нийт 33 багш хамрагдсан байна.

Цэцэрлэг

“Энэрэл” цэцэрлэг Дуурга багийн нутагт байршилтай, 2 байртай.115 хүүхдийн хүчин чадалтай, одоогоор 5 бүлэгт 139 хүүхэд хүмүүжиж байна18 багш, ажиллагчидтай /удирдах ажилтан 1, гүйцэтгэх ажилтан 11, үйлчилгээний 6 ажилтантай/1959 онд ашиглалтанд орсон 1-р байр нь модон хийцтэй, зориулалтын 75 хүүхдийн хүчин чадалтай, 2-р байр нь 1962 онд ашиглалтанд орсон, модон хийцтэй, яслийн зориулалттай, 40 хүүхдийн хүчин чадал бүхий барилгууд юм. Мөн хүнс барааны 2 агуулах, сахиулын байрын зориулалтаар ашиглаж буй нийт 3 туслах байртай. Хичээлийн байр болох туслах байр нь бүгд ашиглалтын хугацаа дууссан, хана, шал цөмөрч, мөөгөнцөрт идэгдсэн, дээврийн шувуу нуруу 2 удаа шаталтанд өртөж, дээврийн төмөр муудаж, дусаал гоождог. Хичээлийн 2 байр нь эрүүл ахуй, аюулгүй ажиллагааны шаардлага хангахгүй нь аймгийн МХГ-ын 2012 оны 02 сарын 17-ны 50-77/82тоот дүгнэлтээр тогтоогдсон. Мөн хүнсний 1-р агуулах нь 2010 оны 05 сарын 04-ны өдрийн 50-07/440 тоот дүгнэлт гарсан

Эмнэлэг

Эрүүл мэндийн төвДуурга багийн нутагт байршилтай15 ортой1 эмч,14 тусгай мэргэжилтэн нийт 29 ажиллагчидтай1989 онд ашиглалтанд орсон тоосгон хийцтэй, зориулалтын барилга. Инженерийн бие даасан хангамжтай. Эмнэлгийн үйл ажиллагаа явуулах стандартын шаардлага хангахгүй байгаа тул тус барилгыг хэвтэж эмчлүүлэх эмнэлгийн зориулалтаар ашиглаж нэмж амбулаторийн барилгын өргөтгөл хийх шаардлагатай.

Ажилгүйдэл ядуурал

Суманд бүртгэлтэй ажилгүй иргэд 25 байна. Нийт ажилгүй иргэдийн 52 хувийг эмэгтэйчүүд эзэлж байна. Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийг боловсролын түвшингээр нь авч үзвэл 13 хувийг дээд, 4 хувийг тусгай дунд, 61 хувийг бүрэн дунд, 16 хувийг бүрэн бус дунд, 6 хувийг бага буюу боловсролгүй хүмүүс тус тус эзэлж байна.

Засаг даргын тамгын газар

ЗДТГ-ын барилгаДуурга багийн нутагт байршилтай35 ажиллагчидтай1959 онд ашиглалтанд орсон чулуун хийцтэй, зориулалтын барилга бөгөөд 1992 оноос засаг захиргааны нэгж өөрчлөгдсөнөөр ЗДТГ болсон. 2008 онд улсын төсвөөр их засвар хийгдсэн. 

Суманд хэрэгжиж буй төслүүд

Тус сум нь “Хүндээ суурилсан ирээдүй, хөдөлмөрт суурилсан хөгжлийг зорилго болгон дараах гол зорилтуудыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. Үүнд:Байгалийн дагалтад баялгийг боловсруулах үйлдвэрлэлийг дэмжиж хөгжүүлэхЭрчимжсэн мал аж ахуйг газар тариалантай хослуулан хөгжүүлэхБайгалийн үзэсгэлэнт, өвөрмөц тогтоц бүхий газарт суурилсан аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхЖижиг дунд үйлдвэрүүдийг дэмжиж ажиллах.