Үндэсний хөгжлийн газар

Ерөнхий мэдээлэл

Далайн түвшнээс дээш 2200 метрийн өндөрт өргөгдсөн газар нутагт байрладаг. Өндөр уулын бүсэд оршдог.Энэ нутгийн гол онцлог зүйл нь хангай нурууны ноён оргил дархан цаазтай Отгонтэнгэр уул, алдарт Завхан гол эндээс эх авдаг. Нутгийн хүн ам нь халх, бусад ястан цөөн тооны төлөөлөлтэй. Байгалийн үзэсгэлэнт дархан цаазат төрийн тахилгатай Отгонтэнгэр уулын өвөрт оршдог. Газар хөдлөлийн эрчим 7 балл

Мал сүрэг

Малын бүтэц Сумын хэмжээнд 134800 толгой малтайгаас тэмээ-245, адуу-7952, үхэр-7293, хонь-70238, ямаа-49072 байна.

Зам тээвэр

Сумын нутаг дэвсгэрт төвлөрсөн замын сүлжээнээс хол аймаг, сум, багуудын хооронд шороон замаар холбогддог, өндөр уулын бүс, газар зүйн онцлогоос шалтгаалан зам харилцаа муу. 

Ус хангамж

Сумын төвд цэвэр усны гүний худаг 1 байдаг боловч усны эх үүсвэрийг гадаргын уснаас авсан тул ус нь шавхагдсан ба Буянт голын усаар айл өрх албан байгууллага зөөвөрлөж хэрэглэдэг. Энэ ус нь хатуулаг өндөртэй, төмөр болон бусад химийн элементүүдийн агууламжтай тул ундны усанд тохиромжгүй. 

Хүн ам өрхийн тоо

Нийгмийн үйлчилгээний барилга байгууламж

Сургууль

Ерөнхий боловсролын 9-н жилийн сургуульХужирт багийн төвд байрладаг.160 хүүхдийн хичээлийн байртай. Одоогоор 394 хүүхэд суралцаж байна. 16 бүлэг 2 ээлжээр хичээллэдэг.54 багш ажиллагсадтай Анги танхимын хүрэлцээ мууДотуур байранд 60 орчим сурагч сурч хүмүүжин амьдарч байна.З20 хүүхдийн хичээлийн байр баригдаж байгаа боловч ашиглалтанд ороогүй хүлээгдэж байгаа.

Эрүүл мэнд

Суманд улсын төсвийн 10 ортой 1 эмнэлэг, 1 эмийн сан үйл ажиллагаа явуулж, 1 их эмч, 10 эмнэлгийн тусгай мэргэжилтнүүд ажиллаж байна.    2012 онд нийт 68 хүүхэд мэндэлж, 0-1 насны хүүхдийн эндэгдэл, эхийн эндэгдэл байхгүй. Нийт өвчлөлийг авч үзвэл халдварт бус өвчлөл 694, осол гэмтэл 10 осол гэмтлээс нас баралт-2, халдварт өвчлөл гараагүй байна.          

Соёл спорт

Тус соёлын төв нь 5 хүний орон тоотой үйл ажиллагаа явуулж байна. Соёлын үйлчилгээг үзвэр үйлчилгээ, номын сан, ОНС танхим зэргээр үйлчилгээ явуулдаг.Номын сан нь 20 хүний суудалтай. Жилдээ 650-660 хүнд 8500-8700 ном хэвлэлээр үйлчилж байна.

Шашин сүм хийд

Гэндэнпил дацан хийд Тус сумын Гэндэнпил дацан 1992 онд шинээр сэргээгдэн баригдаж, буян номын үйл ажиллагаа явуулж байна. Хамба ламаар нь Ж.Адъяаням ажиллаж байна.Хужирт багийн төвд байрлалтай.6 ламтай.1994 онд ашиглалтанд орсон шургааган барилга

Хот байгуулалт газрын харилцаа

Отгон сумын төв нь хүн ам олонтой. ХАА-н үйлдвэрлэл давамгайлсан сум юм. Сумын хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөг 2010 онд боловсруулсан. Сумын төвийн суурьшлын бүс нь хүн амын өсөлт, газар өмчлөх асуудлаас шалтгаалан сүүлийн 3 жилийн хугацаанд 20 га-аар нэмэгдсэн. Сумын төвийн нутаг дэвсгэрийн өнөөгийн байдал: Хувийн орон сууц, нийтийн эзэмшил 150 гаҮйлдвэрлэлийн бүс 30 гаХАА-н бүс 30 гаЗуслангийн бүс 300 га

Засаг даргын тамгын газар

ЗДТГ-ын барилгаХужирт багийн нутагт байрлалтай28-н ажиллагсадтай2012 онд ашиглалтанд орсон төмөр бетон хийцтэй тоосгон ханатай, авто машины 2 гражтай, 2-давхар зориулалтын барилга юм. 

Сумын хөгжлийн зорилт

Тус сум нь Хөдөө аж ахуй, мал аж ахуйн гаралтай экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч сум болох зорилт тавин ажиллаж байна.Эдийн засгийн бүтцийг боловсронгуй болгож, хэрэглэгч сумаас үйлдвэрлэгч сум болох нөхцлийг бүрдүүлэхАжлын байрыг 2 дахин нэмэгдүүлж, хүн амын суурьшлыг нэмэгдүүлнэ.

Сумын индекс

Өндөр уулын бүсэд оршдог. Говь хангай хосолсон сэрүүн зунтай, хахир өвөлтэй. 1-р сарын дундаж температур-37 0С 7-р сарын дундаж температур + 14.4жилийн дундаж салхины хурд-9м/сжилийн хур тундасны хэмжээ- 440 ммӨвөлдөө 42-50 0С хүртэл хүйтэрдэг.

Орон нутгийн төсөвОрон нутгийн төсвийн нийт орлого нь 58,9 сая төгрөг, улсын төвлөрсөн төсвийн шилжүүлэг 175,5 сая төгрөг, орон нутгийн нийт төгрөгийн төсвийн зардал нь 23.4 сая төгрөг байна.Нийт зардлын 76,5 хувь цалин, 10,9 %, нийгмийн даатгалын шимтгэл, 5,2 %-г урсгал шилжүүлэг, 7,4%-г нь бусад зардал эзэлж байна. Эдийн засгийн бүтэц Сумын хэмжээнд мал аж ахуйн 3.2 тэрбум төгрөгийн үйлдвэрлэл явуулж, 13 аж ахуйн нэгж байгууллага үйл ажиллагаа явуулж 632,8 мянган төгрөгийн татварын орлого оруулж, улсад 1,4 сая төгрөг, орон нутагт 104,8 сая төгрөг, нийт 105,4 сая төгрөгийн татвар төвлөрүүлж байна.

Газар тариалан

Сумын хэмжээнд 30 га-д малын тэжээлийн ургамал 3 га-д төмс хүнсний ногоо, 4 га-д чацаргана тариалдаг.

Цахилгаан хангамж

Сумын төв нь Говь-Алтайн Тайширын усан цахилгаан станцад 2012 онд холбогдсон. 

Дулаан хангамж

Сумын төвд төсөвт албан газар болон арилжааны банкны салбарууд нам даралтын уурын зуухнууд ажиллуулдаг.

Шилжилт хөдөлгөөн

Тус сумын хүн амын 3.8 хувь нь сумын төвд амьдардаг. Сумын хүн амын 52 хувь нь залуу болон дунд насныхан, 32 хувь нь хүүхэд, 16 хувь нь хөгшид байна.

Боловсрол

Ерөнхий боловсролын 9-н жилийн сургуулийн 12 бүлэгт 388 хүүхэд өдрөөр суралцаж, албан бус боловсролын сургалтанд бүрэн дунд боловсрол нөхөн олгох сургалтанд 12 иргэн суралцаж байна. Бага ангийн хамран сургалт 100%, суурь боловсролын хамран сургалт 100%-д хүрсэн. Ерөнхий боловсролын сургуульд мэргэжилтэй багшийн хангалт 100%-тай байна.Төрийн өмчийн хүүхдийн цэцэрлэгийн үндсэн бүлэгт 102 хүүхэд нүүдлийн бүлэгт 81 хүүхэд хамрагдаж сургалт хүмүүжлийн ажлаа явуулж байна. 

Цэцэрлэг

Хүүхдийн цэцэрлэг нь Хужирт багийн төвд байршилтай2010 онд 50 хүүхдийн зориулалтын барилга шинээр ашиглалтанд орсон одоогоор гэр байшин хосолсон хэлбэрээр 102-110 хүүхэд сурч хүмүүжиж байна. 4-н бүлэгтэй. 16 ажилчинтай.Үндсэн бүлгээс гадна нүүдлийн бүлгээр хөдөөгийн малчдын хүүхдийг сургуулийн өмнөх боловсролд хамруулж байна.Цаашид 50 хүүхдийн ортой цэцэрлэгийн өргөтгөл барих шаардлагатай. 

Эмнэлэг

Эрүүл мэндийн төв Хужирт багийн төвд байршилтай. 10 ортой1 эмч, 4 сувилагч нийт 26 ажиллагсадтай2009 онд ашиглалтанд орсон блок хийцтэй зориулалтын барилга

Соёлын төв

Соёлын төв Хужирт багийн төвд байрлалтай.200 хүний суудалтай.5 ажиллагсадтай. 1976 онд ашиглалтанд орсон. Модон хийцтэй зориулалтын барилга Уг барилга нь суулт хотойлт өгсөн 2011 онд аймгийн МХГ-ын дүгнэлт гарч актлагдсан.

Ажилгүйдэл ядуурал

Суманд бүртгэлтэй ажилгүй 46 иргэд байна. Нийт ажилгүй иргэдийн 65 хувийг эмэгтэйчүүд эзэлж байна. Бүртгэлтэй ажилгүй иргэдийг боловсролын түвшингээр нь авч үзвэл 15 хувийг дээд, 7 хувийг тусгай дунд, 15 хувийг мэргэжлийн дунд боловсрол 13 хувийг бүрэн дунд, 26 хувийг бүрэн бус дунд 31 хувийг бага боловсролтой хүмүүс тус тус эзэлж байна.

Барилга

Улсын төсвийн хөрөнгөөр 9-н жилийн сургуулийн хичээлийн байр, хүний эмнэлэг, Засаг даргын тамгын газрын байр, хүүхдийн цэцэрлэг, цагдаагийн кабон зэрэг барилга байгууламжууд баригдсан.Үүнээс сургуулийн 320 хүүхдийн хичээлийн байрын барилга баригдаж дуусаагүй байна. 

Суманд хэрэгжиж буй төслүүд

Малын индексжүүлсэн даатгал төсөлЖижиг дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих төсөлНогоон алт хөтөлбөр Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих сангийн төсөлДЗМОУБ-ын төсөл